คอควาย – คอฅน

คำว่าคน      แปลว่าวน   เหมือนคนแป้ง

คนให้แห้ง         หรือให้เปียก   ก็เรียกได้

เกิดเป็นคน       แล้วต้องวน  คนก้นไป

ไม่มีใคร                        ที่จะพ้น            คนได้เลย

            คนที่พ้น           วนได้    หมายถึงพระ

ท่านเลิกละ                   วนวัง    ตั้งอยู่เฉย

คือพ้นวัง                      ห่างวน พ้นไปเลย

น่าชมเชย                     สุขที่สุด            เพราะหยุดวน (ธรรมสาธก)

           

            เป็นมนุษย์        เป็นได้  เพราะใจสูง

เหมือนดังยูง     มีดี                   ที่แววขน

ถ้าใจต่ำ                        ก็เป็นได้           แต่เพียงคน

ย่อมเสียที                     ที่ตน                 ได้เกิดมา

            ใจสะอาด         ใจสว่าง            ใจสงบ

ถ้ามีครบ                      ควรเรียก          มนุสสา

เพราะพูดถูก    ทำถูก               ทุกเวลา

เปรมปรีดา                   คืนวัน   สุขสันต์จริง

            ใจสกปรก         มืดมัว   หรือร้อนเร่า

ใครมีเข้า                      ควรเรียก          ว่าผีสิง

เพราะพูดผิด    ทำผิด               จิตประวิง

แต่ในสิ่ง                       ทำตัว               กลั้วอบาย

            คิดดูเถอะ         ถ้าใคร ไม่อยากตก

จงรีบยก                       ใจตน               รีบขวนขวาย

ให้ใจสูง                        เสียได้  ก่อนตัวตาย                 

ก็สมหมาย                    ที่เกิดมา           อย่าเชือนเอย (พุทธทาส)

 

ดูก่อนคอควายและคอคนทั้งหลาย ขอให้พากันตั้งใจฟังเรื่องของควายและเรื่องคนต่อไป จะได้รู้และเข้าใจกันว่า ควายคืออะไร และคนคืออะไร ถ้าหากความตั้งใจฟังก็มีหวังว่าควายจะได้กลายเป็น “คน” ถ้าคนตั้งใจฟังก็มีหวังว่าคนจะได้กลายเป็น “มนุษย์” ผู้มีใจสูง

คำว่า “ควาย” ในพจนานุกรมภาษาไทย ได้ให้คำนิยามไว้ว่า ควายเป็นสัตว์สี่เท้ามีกีบคู่ รูปร่างใหญ่ มีสำดำ สีเทามีเขาโค้งยาว ฯลฯ โดยปริยายมักหมายความว่า คนโง่ คนเซ่อ หรือคนตัวใหญ่แต่ไม่ฉลาด นี่คือความหมายของคำว่า “ควาย” ตามความหมายใหนพจนานุกรมภาษาไทย ส่วนคำว่า “ฅน” นั้น ในพจนานุกรมภาษาไทย ให้คำนิยามไว้ว่า ถ้าเป็นนามก็หมายถึง “มนุษย์” ถ้าเป็นกิริยา หมายถึงการใช้มือหรือใช้สิ่งอื่นกวนหรือคน เพื่อทำให้สิ่งหนึ่งสิ่งใดที่นอนก้น เช่นตะกอนหรือเกาะกันอยู่เป็นกลุ่มเป็นก้อนให้กระจัดกระจายหรือขยายตัวหรือกวนและคนสิ่งต่างๆ ให้เข้ากันได้ดีเช่นคนแกง คนขนมเป็นต้น นี่คือเรื่องของ “ควาย” และเรื่องของ “ฅน” ตามที่นักปราชญ์ท่านผู้รู้มีความชำนาญในด้านภาษาศาสตร์ของไทย ท่านให้ความหมายเอาไว้ ดูก่อนควายและฅนทั้งหลาย พากันฟังเรื่องของตนกันแล้วก็คงจะเข้าใจกันได้ว่า อะไรเป็นควายอะไรเป็นฅน

ท่านผู้อ่านและผู้ฟังทั้งหลาย ประเด็นต่อไปขอนำท่านทั้งหลายไปศึกษาหาความรู้ตามหัวข้อที่ตั้งไว้เป็น “อุเทศ” ว่า “คอควาย – คอฅน” กันต่อไป ควายคืออะไร คนคืออะไร ท่านทั้งหลายได้รับทราบกันแล้ว ตามที่นำมาอธิบายไว้ข้างต้นนั้น ท่านผู้รู้ทั้งหลายมีพระพุทธเจ้าเป็นต้น ได้กล่าวไว้ว่า

อาหารนิทฺทา  ภยเมถุนญฺจ สมญฺญเมตฺตปฺปสุภินรานํ

                        การกินอาหารก็ดี  การพักผ่อนหลับนอนก็ดี การขี้ขลาดรู้จักหนีภัยก็ดี และการประกอบเมถุนธรรมก็ดี สี่อย่างนี้มีเสมอกันคือเท่ากันในระหว่างสัตว์กับคน

                        ธมฺโม หิ เตสํ อธิโกวิเสโส

ธรรมเท่านั้นที่ทำให้เกิดความผิดแปลก แต่งต่างระหว่างคนกับสัตว์ (ถ้ามีธรรมก็เป็นคน ถ้าไม่มีธรรมก็เป็นสัตว์)

ธมฺเมน หีนา  ปสุภิ  สมานา

ครั้นปราศจากธรรมเสียแล้ว คนกับสัตว์ก็เข้าถึงความเสมอกัน คือคนกับสัตว์ก็เท่ากัน ถ้าเอาธรรมเข้าคนกับสัตว์ก็ต่างกัน ถ้าเอาธรรมออกคนกับสัตว์ก็เหมือนกัน (ไม่มีฝ่ายไหนเหนือกว่ากัน)

คนกับสัตว์ สัตว์กับคน คอควายกับคอฅน ที่สมมติเรียกกันนั้น มันต่างกันอยู่ที่ “ธรรม” คือถ้ามีธรรมะก็เรียกกันว่า “คอฅน” ถ้าไม่มีธรรรมะหรือปราศจากธรรมะก็เรียกกันว่า “คอควาย” (มีธรรมเป็นคน ไม่มีธรรมเป็นควาย) คอคนเรานี้แหละถ้าจิตใจไม่มีธรรมจิตใจปราศจากธรรม ก็ไม่แตกต่างอะไรกับ “คอควาย” นั้นเองคือร่างกายเป็นคอฅน แต่จิตใจเป็นคอความ ดังที่ท่านกล่าวว่า “มนุสฺสติรจฺฉาโน” มนุษย์ – คนเหมือนกับสัตว์ดิรัจฉาน (คอควาย) คือร่างกายเป็นคนเป็นมนุษย์ แต่จิตใจเป็นสัตว์ (คอควาย) ด้วยเหตุนี้ หลักธรรมในทางพระพุทธศาสนา พระพุทธองค์จึงทรงสอนคนเราให้มีชีวิตอยู่คู่กับธรรม (ธรรมะคู่กับชีวิต – ชีวิตคู่กับธรรมะ) บุคคลใดครองชีวิตอยู่ด้วยธรรมะ มีธรรมคู่ชีวิต บุคคลนั้นก็ครองความเป็น “คอฅน” หรือเป็นมนุษย์ตลอดกาล ถ้าชีวิตปราศจากธรรมะเมื่อไร ก็กลายเป็น “คอควาย” ทันที ทันควัน

ดูก่อนเจ้าคอคนทั้งหลาย ต่อไปนี้ โปรดพากันเงี่ยหูทั้งสองลองฟังคำสนทนาของบรรดา “คอควาย” ทั้งหลายระบายความในใจแก่กันและกันฟังว่า “สังคมทุกวันนี้ เป็นยังไงกันบ้างละ ควายตัวหนึ่งประเดิมขึ้นมาก่อน อีกตัวก็สวนออกมาทันควันว่า มันหมายถึงอะไรกันละ อยู่ๆ ไม่รู้เหนือรู้ใต้ก็ใส่คำถามเอาดื้อๆ ทุกวันนี้เป็นยังไงกัน? อ้าว ! ก็เรื่องสังคมบ้านเมืองไงเล่า! เจ้าทุยทั้งสองกำลังตั้งหน้าตั้งตาปะคารมกัน คล้ายๆ จะวิากษ์วิจารณ์เหตุการณ์อะไรสักเรื่องสองเรื่องอย่างนั้นแหละ ขณะเดียวกันนั้น ก็มีเจ้าทุยอีกสองตัวกำลังเงี่ยหูตะแคงซ้ายตะแคงขวาฟังด้วยความตั้งใจว่า เจ้าสองตัวนี้มันกำลังถกเรื่องอะไรกันนะ พอเริ่มต้นก็พูดภาษายวนกันแล้ว อย่างนี้มันจะไหวรึ?

เจ้าทุยอีกตัวแอบอยู่ข้างๆ ก็ครางออกมาพึมพำว่า….เรื่องการบ้านการเมืองมันก็เป็นอย่างนี้แหละอย่าว่าแต่พวกเราพวกคอควายเลย แม้แต่พวกเจ้าคอฅนที่มีการศึกษาดีและไม่มีการศึกษาก็ยังพากันสับสนงุนงงกันเลย เจ้าทุยทั้งหลายเอ๋ย  เจ้าทุยตัวที่สองเอ่ยขึ้นบ้าง หลังจากหายงงที่ถูกทุยตัวแรกถามขึ้นมาลอยๆ แล้วก็ได้ปรารถอะไรต่อไปว่า พวกเราเหล่าคอควายทั้งหลาย เกิดมารับใช้พวกคอฅน รับใช้ในการลากคราดลากไถในฤดูทำไร่ทำนา พวกเราก็เป็นควายว่าง่ายสอนง่ายใช้ง่าย ซื่อสัตย์ ตั้งอยู่ในศีลกินอยู่ตามธรรม ไม่ได้ทำบาป ทำกรรม ฆ่าสัตว์-ตัดชีวิตอะไร ไม่ได้คิดอิจฉาริษยา นินทาว่าร้ายอะไรใครทั้งนั้น มั่นอยู่ในวัฒนธรรมอันดีงามตามบรรพบุรุษ

เจ้าทุยอีกตัวหนึ่ง ก็ขัดคอขึ้นว่า พวกคอควายทั้งหลายเอ๋ย เรื่องศีล เรื่องธรรมอะไรนั้นน่ะ มันเป็นเรื่องของพวกคอฅนเขาทำกันต่างหากเล่า พวกเราคอควายทั้งหลายไม่มีสิทธิ์อย่าไปบังอาจเย่ยถึงเข้า….  เจ้าทุยตัวเดิมก็เสริมขึ้นว่า ไม่มีสิทธิ์อย่างไรหนอ  ก็พวกเราคอควายละอายเว้าจากปาปทุกสิ่งทุกอย่างตามข้อห้าม และตั้งอยู่ในกรอบของศีลยิ่งกว่าพวกคอคนปาปหนาบางคนเสียด้วยซ้ำาไป แล้วจะมาบอกว่าไม่มีสิทธิ์ได้อย่างไร แกเอาอะไรมาพูดเช่นนั้นเล่า  เจ้าทุยหน้าโง่ พวกเราเหล่าคอควายทั้งหลายตั้งอยู่ในกรอบของศีลอย่างไร ไหนว่ามาซิ  ควายตัวนั้นกล่าวออกมาอย่างหัวเสียแถบหงุดหงิดอีกต่างหาก เมื่อถูกขัดคอขอความกระจ่าง คอควายตัวแรกก็อธิบายขยายความให้ฟังว่า อันพวกคอฅนนั้นนะมันสาระพัดอย่างที่จะผิดศีล ฝ่าฝืนล่วงละเมิดข้อห้ามและก็เบียดเบียนคนอื่นและสัตว์อื่นในทุกรูปแบบ ฆ่ากันทำลายล้างผลาญกัน เอารัดเอาเปรียบกัน แก่นี่ไม่สนใจฟังข่าวสารการเมือง ตามสื่อต่างๆ บ้างหรือไง ?

ปัญหาความเลวร้ายต่างๆ ในทางสังคมทุกวันนี้เกิดขึ้นไม่เว้นแต่ละวัน มีกันทุกส่วนของประเทศ คดีอุกฉะกรรจ์มหันตโทษ คดีข่มขืนแล้วฆ่า กระทำชำเรา แม่ฆ่าลูก ลูกฆ่าพ่อ ผัวฆ่าเมีย เมียยิงผัวตาย คนฆ่าพระ พระฆ่าคน พ่อข่มขืนลูกสาวในไส้ อะไรเหล่านี้ พวกเราเหล่าคอควายทั้งหลายเคยพบเคยเห็นความตัวไหนข่มขืนลูกตัวเองบ้างไหมละ ?  พวกคอฅนนั้นนะ มันพากันคดโกงคอร์รัปชั่นเอามันทุกอย่างขอให้ได้มา พวกเราเคยเห็นความตัวใหนคดโกงคอร์รัปชั่นกันบ้างไหม? เปล่าเลย! พวกคอคนเจ้าปัญญานั่นแหละ ไม่ว่าจะทำโครงการอะไรก็โกงได้ทั้งนั้น ควายเคยโกงใครบ้าง อยากรู้นัก เจ้าควายตัวนี้พูดไปชักเกิดอารมณ์ เพราะเคยถูกพวกคอฅนเจ้าปัญญามันอิจฉา และด่าว่าไอ้ทุยตลอดมา พอได้โอกาสเวลาก็เลยระบายความอัดอั้นตันใจเสียเต็มที่

ก็พอดีเพื่อนคอควายอีกตัวหนึ่งสะกิดว่า ทำใจเย็นๆ เพื่อนเอ๋ย ! อย่าพูดอะไรด้วยอารมณ์ เราเป็นควายรับใช้คอฅนต้องมีวัฒนธรรมรู้จักยับยังชั่งใจ อย่าไปเอาอย่างพวกคอคนบาปหนาที่อ้างตัวว่าเป็นพวกมีปัญญาแต่พวกเขาไม่มีวัฒนธรรมไม่มีจริยธรรมอยากจะชนะใคต้องการทำลายใคร ก็สร้างเงื่อนไขใส่กระแสอ้างเหตุผลเข้าข้างตนเอง และพรรคพวกของตนทำให้เกิดความสับสนวุ่นวายไปทั่วประเทศในขณะนี้ เห็นกันไหมละพวกเราเหล่าคอควายทั้งหลาย พวกเราเป็นควายรับใช้คนต้องอดทนรักษาวัฒนธรรมจริยธรรมของควายไว้ให้ดี อย่าผลีผลามไปเอาอย่างพวกคอคนสัปดนเหล่านั้นเลย สติปัญญาของพวกเราเหล่าคอควายนี้นะมันตามความปลิ้นปล้อนหลอนหลอกของพวกคอฅนเลวๆ เหล่านั้นไม่ทันหรอก จะบอกให้ !

บรรดาคอควายทั้งหลาย ต่างก็เห็นด้วยกับความคิดนี้ เพราะเป็นจริงทุกประการดังที่เจ้าทุยตัวนี้มันได้บรรยายมา คอควายอีกตัวหนึ่งอยากจะมีส่วนร่วมด้วยช่วยกัน ก็พูดออกมาว่า  เอ้อ !  เป็นความจริงดังที่พวกแรกได้พูดกันมาทุกอย่างไม่มีผิด ฉันก็ไม่เคยคิดมาก่อนเหมือนกันในเรื่องพรรค์นี้ เมื่อพวกแก่พูดเช่นนี้ ก็ทำให้ฉันถึงบางอ้อ  แล้วก็นึกขึ้นมาได้ จริงๆ นะ พวกคอฅนทั้งหลายนี่แหละ ถ้าพวกเขาไม่มีคุณธรรม ไม่มีจริยธรรมกันแล้ว พวกเขาก็เลวยิ่งกว่าพวกเราชาวคอควายด้วยซ้ำไปจริงไหมละ พวกเราเจ้าคอควายทั้งหลาย

พวกเราเหล่าคอควายทั้งหลาย ต่างก็ได้ช่วยกันรักษาวัฒนธรรมของคอควายได้ดีจนทุกวันนี้ เช่นเรื่องของศีลแม้พวกเราเหล่าคอควายจะไม่รักษา ก็เสมือนหนึ่งว่ารักษา เพราะพวกเราชาวคอควายทั้งหลายไม่เคยประพฤติล่วงเละเมิดศีลห้าอันเป็นกฎของสังคมกันเลย แต่ว่าพวกคอฅนทั้งหลายที่อวดตัวว่ามีปัญญาแต่พากันประพฤติล่วงละเมิดศีลห้ากันไม่เว้นแต่ละวันรักษาศีลแม้แต่ข้อเดียวก็ไม่ได้ โดยเฉพาะข้อที่สามเรื่องกามารมณ์ทางเพศก็มั่วกันทั้งปี แล้วอย่างนี้อายพวกคอควายกันบ้างหรือไม่ เจ้าคอคนหัวขน คนไม่ดี! เบาๆ หน่อยเพื่อนเอ๋ย  ควายตัวหนึ่งเอ่ยขึ้นเตือนสติ แล้วก็พูดต่อไปว่า ความจริงก็ถูกของเพื่อนนะ พวกคอฅนนี้เลยสุดๆ เช่นพูดถึงความซื่อสัตย์พวกเราชาวคอควายทั้งหลายยังมีความซื่อสัตย์จงรักภักดีต่อเจ้าของ ไม่เคยคิดคดทรยศแว้งขวิดแว้งชนเจ้าของเลย ควายไม่เคยหลอกลวงคนไม่เคยทำให้คนเสียหายด้วยอุบายแห่งการหลอกลวงแต่ประการใด และไม่เคยยุยงให้คนทะเลาะวิวาทผิดเถียงกันด้วย แต่ว่า พวกคอคนทั้งหลายกลับพากันหลอกลวงพวกคอควายต่างๆ นานา นี่คือพวกคอฅน

นี่แหละคือความไม่ดีของพวกคอฅนเขาละ พากันด่าควายว่า ไอ้โง่….ดูเอาเถอะ พวกเราเหล่าคอควายทั้งหลาย นี่คือความโหดร้ายของพวกคอฅนทั้งหลายบรรยายกันไม่หมด พวกคอคนเจ้าปัญญา พวกเขาไม่มีเมตตาธรรมอยู่ในหัวใจกันบ้างเลย อนิจจา! คอควายทุกตัวส่งเสียงออกมาพร้อมๆ กันเหมือนนัดกันไว้แล้วก็พูดต่อไปว่า พวกคอคนทั้งหลายพากันชอบความสนุกสนานเสเพลเฮฮาตามบาร์ตามคลับทั้งอาบทั้งอบทั้งนวดทั้งคั้นทั้งเต้นทั้งดิ้นจนลิ้นเหมือนควายเหนื่อยงาน แถมยังเมาเหล้าเมาสุราเดินโซซัดโซเซตามถนนหนทางไม่ต่างกับพวกบ้าหอบฟาง และอะไรอีกมากมายบรรยายกันไม่หมด เรื่องความอัปยศอดสูของพวกคอคน แต่พวกเราเหล่าคอควายทุกตัว ไม่เคยดื่มสุรายาเมา ไม่เคยเอายาบ้ายาเสพติดมากิน ไม่เคยทำลายป่า ค้าของเถือน น้ำมันเถื่อน เหมือนพวกคอคนเขาทำกัน พวกเราเหล่าคอควายทั้งหลายได้อาศัยเลี้ยงชีวิตตามธรรมชาติ หากินหญ้าตามทุ่งนาดำรงชีพมีความสุขตามอัตภาพจนทุกวันนี้ พวกเราคอควายทุกตัวควรตอบแทนบุญคุณพวกคอฅนทั้งหลาย ถึงแม้ว่าพวกคอคนจะพากันประพฤติตัวชั่วดีอย่างไร ก็ปล่อยให้บาปกรรมลงโทษทัณฑ์ตามที่พวกเขาได้กระทำไว้ก็แล้วกัน คอควายทุกถ้วนหน้าต่าง “สาธุ” พร้อมกัน …เอวํ

ตามที่กล่าวมานี้ เป็นความรู้สึกของพวกคอควายทั้งหลายที่ระบายออกมาเกี่ยวกับพฤติกรรมของพวกคอฅนที่แสดงออกมาคล้ายๆ พฤติกรรมของพวกคอควายหรือร้ายยิ่งกว่าด้วยซ้ำไป เพราะตามปกติธรรมดาแล้วพวกคอฅนจะต้องดำรงตนอยู่ในฐานะความเป็นมนุษย์ผู้มีจิตใจสูง คือสูงด้วยคุณธรรมและศีลธรรม ไม่ทำไม่พูด ไม่คิดอะไร ในทางที่จะให้เกิดความเสื่อมเสียศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์ของตนไว้ให้ดี การที่พวกคอฅนทั้งหลายจะรักษาความเป็นมนุษย์ (ฅน) ของตนไว้ได้ ก็ต้องอาศัยหลักธรรมเป็นเครื่องควบคุมใจ อาศัยศีล วินัยเป็นเครื่องควบคุมกาย วาจา ถ้าทำได้เช่นนี้ ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ (คอฅน) ก็จะดำรงอยู่ได้ตลอดไป จำกันง่ายๆ มีธรรมก็เป็นคอคน ถ้าไม่มีธรรมก็เป็นสัตว์ (คอควาย)

ข้อที่น่าสังเกต ในสังคมไทยของเราเวลานี้ มีคนบางพวกบางเหล่าพากันแสดงพฤติกรรมทางกาย ทางวาจา ออกมาในลักษณะแห่งความโง่เขลาเบาปัญญา มีความเซ่อ ความไม่ฉลาด นักปราชญ์ผู้รู้ทั้งหลายบรรยายไว้ว่า ความโง่เบาปัญญา เป็นลักษณะประจำของพวกคอควายบรรดามนุษย์ (คอฅน) ทั้งหลายในปัจจุบัน มักพากันประพฤติตนเป็นคนประเภท (คอควาย) มากขึ้นโดยลำดับคือจะทำ จะพูด จะคิดอะไรก็เป็นไปตามอำนาจกิเลสประเภทโมหะ คือความโง่เขลาเบาปัญญา ชักจูง ความโง่สั่งให้ทำก็ทำ ความโง่สั่งให้พูดก็พูด ความโง่สั่งให้คิดก็คิด ความโง่ (โมหะ) ประกาศิตให้ทำอะไรก็ทำได้ทุกอย่าง ไม่ต่างอะไรกับพวกคอควาย ถูกพวกคอฅนสายตะพายใช้เชือกผูกถูกจูงไปไหนได้ตามปรารถนาใช้ไถไร่ไถนาสั่งซ้ายสั่งขวาเดินหน้าถอยหลังได้ทั้งนั้น นี่คือพวกคอควาย

พวกคอฅนที่โง่เขลาเบาปัญญาก็ถูกกิเลสตัณหาใช้ให้ทำใช้ให้พูดใช้ให้คิด ไม่ผิดอะไรกับพวกคอควายถูกพวกคอฅนใช้ นอกจากพวกคอฅนจะถูกกิเลสประเภทโมหะ ความไม่รู้ตามความเป็นจริง ชักนำให้ทำผิด ให้พูดผิดให้คิดผิดแล้ว ก็ยังถูกพวกคอฅนด้วยกันหลอกลวงอีกทอดหนึ่ง พึงสังเกตให้ดี พวกคอคนที่มีพฤติกรรมเหมือนพวกคอควายใช้อุบายหลอกพวกเดียวกันให้ทำในสิ่งไม่ควรทำให้พูดในเรื่องที่ไม่ควรพูดให้คิดในสิ่งที่ไม่ควรคิดการฆ่าการเบียดเบียน การลักการขะโมยการกระทำผิดในคู่ครองของคนอื่นการกระทำเช่นนี้เป็นเรื่องไม่ควรทำแต่ก็ถูกหลอกชักจูงให้ทำ ส่วนการพูด การคิด ก็เช่นเดียวกัน เช่นพูดเท็จ พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ พูดเหลวไหลไร้สาระ การพูดเช่นนี้เป็นสิ่งไม่ควรพูด แต่ก็ถูกชักชวนให้พูด การคิดโลกอยากได้ของคนอื่นมาเป็นของตน คิดประทุษร้ายอาฆาตพยาบาทคนอื่น คิดเห็นผิดจากทำนองครองธรรมเช่นนี้ เป็นเรื่องไม่ควรคิดแต่ก็ถูกชักนำให้คิด การทำ การพูด การคิด ในทำนองนี้มันเป็นอาการของคนโง่ คนเซ่อ คนไม่ฉลาด เขาทำกัน

คนประเภทนี้มีมากขึ้นในสังคมปัจจุปัน พฤติกรรมเช่นนี้ถ้ามีกับบุคคลธรรมดาสามัญชาวบ้านทั่วๆ ไป ผลกระทบในทางลบต่อคนให้สังคมก็อยู่ในวงจำกัดแต่ถ้าพฤติกรรมเหมือนคอควายคือโง่เขลาเบาปัญญา เซ่อเซอะไม่ฉลาด มีกับบุคคลที่มีอำนาจเงิน อำนาจรัฐ บริหารประเทศชาติบ้านเมือง ผลกระทบทางลบต่อคนในสังคมก็มีอย่างกว้างขวาง สร้างความเสียหายในสังคมส่วนรวมเหลือที่จะพรรณนา ดังที่เราท่านทั้งหลายประสบกันอยู่ในปัจจุบันทุกวันนี้ นี่แหละคือพฤติกรรมของพวกคอฅนที่แสดงออกมาไม่ผิดอะไรกับพฤติกรรมของพวกคอควาย ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะพวกคอฅนทั้งหลายถูกโมหะ ความไม่รู้ (โง่) ครอบงำจิตใจ ทำให้ไม่รู้อรรถ ไม่เห็นธรรม ความโง่ครอบงำนรชนเมื่อไรความมืดมิดย่อมมีเมื่อนั้น ดังประพันธพุทธภาษิตว่า

มุฬฺโห อตฺถํ น ชานาติ               มุฬฺโห ธมฺมํ น ปสฺสติ

                        อนฺธตมํ ตทา โหติ                     ยํ โมโห สหเต นรํ.

                        คนโง่ย่อมไม่รู้อรรถ      คนโง่ย่อมไม่เห็นธรรม

                        ความโง่ครอบงำนรชนเมื่อไร    ความมืดมิดย่อมมีเมื่อนั้น

ท่านผู้อ่านผู้ฟังทั้งหลาย ถ้าท่านใช้ปัญญาพิจารณากันให้ดี ก็จะเห็นว่า พวกคอฅนที่ประพฤติตนเป็นคนประเภท พวกคอควายมากขึ้นเป็นลำดับ นับเป็นภัยอันตรายแก่สังคมแห่งการอยู่ร่วมกันอย่างน่าเป็นห่วง จึงขอฝากท่านทั้งปวงช่วยพากันรักษาคุณค่าศักดิ์ศรีแห่งความเป็นคน เป็นมนุษย์ ผู้มีจิตใจสูงด้วยคุณธรรม ศีลธรรม ดังเกลือรักษาความเค็มกันเถิด

 

พวกคอควาย       รับใช้             พวกคอฅน

แต่ชอบกล                 พวกคอฅน       อยากเป็นควาย

มีตัวอย่าง                 ให้ดู              อยู่มากมาย

เหมือนคอควาย           ไม่มีผิด           พินิจดู

กาลเก่าก่อน     แต่ไหน           แต่ไรมา

พวกคอฅน                 รับอาสา          มาเป็นครู

เพื่อฝึกควาย              สอนควาย        ให้ได้รู้

ไว้ต่อสู้                     ลากไถ           ในไร่นา

บรรดาควาย     ทุกตัว            รู้ตัวดี

พวกเรานี้                  ธรรมชาติ        สร้างเรามา

ให้ลากคราด               ลากไถ           ในทุ่งนา

ตั้งแต่แรก                  เกิดมา           จนวันตาย

รู้กันเถิด          พวกเรา          เหล่าคอควาย

เราเป็นควาย             แต่ก็มี            ความละอาย

ไม่ทำบาป                 ไม่ทำกรรม      กันมากมาย

พวกคอควาย             แต่บางที่         ดีกว่าคน

เพราะคอควาย   ซื่อสัตย์          สุจริต

ไม่เคยคิด                  ทำบาป          อกุศล

เราทำนา                  รับใช้             พวกคอฅน

ไม่เคยบ่น                 หนีงาน           ประการใด

แต่ทำไม         ทุกวันนี้          มีคอฅน

ทำอะไร                    ชอบกล          น่าสงสัย

พฤติกรรม                 ทางกาย         วาจา – ใจ

บ่งบอกให้                 เหมือนควาย   คล้ายคล้ายกัน

ขอพวกเรา    คอควาย            ได้สังเกต

พึงมูลเหตุ                 พวกคอฅน       เขาบ่นกัน

และวิวาท                  ทะเลาะกัน       นั่นทุกวัน

ด่าทอกัน                  ว่าไอ้ทุย          ชุ่ยเหลือทน

นี่ละหนอ         พวกคอฅน       คอหยักหยัก

ไม่รู้จัก                     ละอายความ     ไอ้หน้าขน

ทำอะไร                    ไม่สมค่า          ราคาฅน

ตัวเป็นฅน                 แต่จิตใจ          คล้ายคล้ายควาย

ดูเอาเถอะ        พวกเรา          เจ้าคอฅน

ชอบเล่นเล่ห์               เล่นกล           จนฉิบหาย

ในสังคม                   มีแต่              ความวุ่นวาย

ซึ่งพวกเรา                 ชราคอควาย     ไม่ทำกัน

แต่บรรดา        พวกคอฅน       คนตอแหล

พวกเขาแส่                ทำกัน            ไม่เว้นวัน

แส่หาเรื่อง                 ด่าทอ            ทะเลาะกัน

จนถึงขั้น                   ฆ่ากันตาย       ไม่อายควาย

ด้วยเหตุนี้       หลวงตาชี        ขอเตือนตัก

ให้คอฅน                   รู้จัก              ใช้อุบาย

อย่าทำตัว                  โง่เขลา           เหมือนเจ้าควาย

จะทำลาย                  คุณค่า            ราคาคน ฯ